Er zijn talloze legitieme redenen te bedenken om lyrisch te zijn over het Nieuwe Werken. Werken onafhankelijk van tijd en plaats zorgt voor kostenbesparing voor de werkgever, vrijheid voor de werknemer en ruimte op de weg. Maar als je sec dit technologische perspectief erop na houdt, laat je de kiemen voor fundamentele vernieuwing liggen.
Je kunt twee dingen doen: technologische hoogstandjes implementeren om je oude organisatie aan te passen aan een tijd waarin alles snel en soepel moet. Of de boel opschudden en deze tijd gebruiken om je organisatie los te weken van het industriële paradigma en je te bewegen naar het paradigma van nu en de toekomst: het digitale tijdperk waarin alles met alles is verbonden.
‘Verdeel-en-heers’-politiek
Bedrijven kunnen de werkelijke waarde van het Nieuwe Werken pas verzilveren als zij kiezen voor optie twee. Het industriële paradigma ligt achter ons. De tijd waarin we bedrijven opknipten in hapklare delen die we vervolgens gingen managen, is voorbij.
De ‘verdeel-en-heers’-politiek past niet meer in een wereld waarin alles met alles is verbonden
Meer en meer realiseren we ons dat wij maar een korte periode gebruik mogen maken van deze wereld en dat het onze taak is die wereld minstens zo goed achter te laten als wij haar aantroffen. We worden ons meer bewust van onze omgeving. Die onderlinge verbondenheid met alles en iedereen verandert onze opvattingen ten aanzien van werk en organisaties.
Drie generaties
De tijdgeest is de afgelopen vijftig jaar ingrijpend veranderd. Dankzij de immer voortschrijdende techniek, verandert die tijdgeest bovendien steeds sneller. De drie generaties die momenteel in onze organisaties werken, verschillen onderling meer dan generaties ooit van elkaar verschilden. Werken heeft voor ieder van deze generaties een andere betekenis. Kennis, vertrouwen, samenwerken, netwerk en kantoor spelen in het leven van de naoorlogse generatie, geboren na 1945 (‘babyboomers’), de Generatie X, geboren na 1965, en de jongste arbeidsmarktgeneratie, Generatie Y, een andere rol.
| Babyboomers (1945 – 1964) | Generatie X (1965 – 1979) | Generatie Y (1980 – 1994) | |
|---|---|---|---|
| Je werkt omdat… | het je plicht is | je daarmee je geld verdient om te kunnen leven | het je inspireert, je laat groeien en je toegevoegde waarde kunt bieden |
| Kennis… | is macht | is nodig om je werk te kunnen doen | is er om te delen en vermenigvuldigen |
| Vertrouwen… | moet je verdienen | is goed, controle is beter | krijg je bij voorbaat en is noodzakelijk voor persoonlijke groei en resultaat |
| Samenwerken… | liever niet | als het nodig is om mijn doel te bereiken | is vanzelfsprekend |
| Mijn netwerk… | bestaat uit interessante mensen | helpt me aan een nieuwe baan | helpt me bij het uitvoeren van mijn werk |
| Kantoor is… | waar ik moet zijn tussen 9 en 5 | waar mijn computer staat en mijn dossiers liggen | waar ik mensen ontmoet en waar we kennis delen en samen creëren |
| Het nieuwe werken omdat… | het een flinke kostenbesparing oplevert door minder werkplekken | ik dan niet continu in de file hoef te staan, minder last heb van rumoerige collega’s en bijdraag aan een betere afstemming van werk en privé | veel gewoonten, werkwijzen, manieren van werken en omgaan met elkaar nog uit het stenen tijdperk komen |
| Het nieuwe werken is… | efficiënter gebruikmaken van die dure m² | thuiswerken | alles rondom werk zo ingericht dat het maximaal ondersteunend is aan ons werk |
| En dus gaat het over… | kosten besparen en files verminderen | ICT en flexibiliteit | techniek, mens en organisatie |
Dit schema is weliswaar stereotype, het geeft wel aan welke verschillende brillen werknemers van nu op hebben. Die verschillen in perspectief hebben gevolgen voor de inrichting van het bedrijf, de cultuur binnen het bedrijf en de samenwerking. Die perspectiefverschillen moeten duidelijk zijn om de enorme innovatiekracht die het Nieuwe Werken met zich meebrengt, optimaal te kunnen inzetten.
Samenwerken
Het Nieuwe Werken wordt vaak benaderd vanuit het individu. ‘Ik heb de vrijheid om op dat moment daar en daar te werken.’ Zo bezien draagt het Nieuwe Werken sterk bij aan individualisering op de werkvloer. Er klinken geluiden dat de grootste uitdaging binnen het Nieuwe Werken ligt in het leiding geven aan een leeg kantoor. Als aanwezig zijn niet meer noodzakelijk is, hoe hou je dan controle op je werknemers?
Wij geloven niet in een leeg kantoor. Onze ervaring is dat werknemers van alle generaties graag naar kantoor komen, ook als het niet hoeft. Misschien niet vijf dagen per week, 9 uur per dag, maar wel met grote regelmaat. Daar ontmoet je anderen en in dat contact, liefst met mensen uit de drie generaties, groeit de creativiteit. Je bundelt je krachten waardoor een goed idee nog beter wordt. Babyboomers brengen de ervaring mee, generatie X is herkenbaar voor veel klanten en generatie Y is een kritische, innoverende factor. De drie generaties houden elkaar in evenwicht. Samen vier je successen, je leert, je lacht en je voelt je verbonden. Dat is anders dan alleen op je zolderkamer zitten met je notebook en je mobiel.
Logische stap in evolutie
De kracht van het Nieuwe Werken is juist de combinatie van fysiek contact en online verbinding met de rest van de wereld. De technologie biedt ons de middelen het werk sneller, leuker en makkelijker te doen. Onvermijdelijk daarbij is dat werk en privé door elkaar heen lopen. Niet het leiding geven aan een leeg kantoor maar de balans houden, dat is de uitdaging. Balans tussen het werk en de digitale mogelijkheden – niet alles tegelijk doen – en tussen werk en privé. Het Nieuwe Werken betekent kritisch omgaan met tijd en energie. Dat is precies wat werknemers uit de generatie Y, de toekomstige leiders in organisaties, kenmerkt.
De generatie Y is de eerste generatie die fluitend de hoogste treden van piramide van Maslow bereikt. Zij zijn in luxe opgegroeid en kunnen zich permitteren direct al tijd en aandacht te besteden aan hogere levensbehoeften als waardering, erkenning en zelfontplooiing. Dus kiezen zij dat werk en die tijdsinvulling die bijdragen aan hun welzijn en ontwikkeling. Het Nieuwe Werken is daarmee onvermijdelijk met deze tijd verbonden. Het Nieuwe Werken is niet het antwoord op kostenbesparingen en fileproblemen, maar een logische stap in de evolutie. De mensheid is hier nu aan toe. En ja, de technologie maakt het mogelijk.
Voorbij de techniek
Dat wil niet zeggen dat iedere werknemer uit de generatie Y zich senang voelt met alle technologische mogelijkheden. Twitter? Wat zet ik daar dan op? Hoe kom ik aan followers? Heb ik daar wel tijd voor? En er zijn babyboomers die voorop lopen met de toepassing ervan. De één pikt het snel op, de ander vraagt zich af wat hij met al die techniek moet. Maar niemand kan er omheen, daarvoor gaan de ontwikkelingen te snel. Sterker nog: je moet voorbij die techniek om de waarde van het Nieuwe Werken te verzilveren. Daar is wel een mentaliteitsverandering voor vereist die zich realiseert met vallen, opstaan en overdoen. Het Nieuwe Werken biedt veel, maar vraagt ook veel.
Het Nieuwe Werken vraagt van iedereen, oud en jong, sterk zelfmanagement. Je moet weten wat je wilt, je grenzen kennen en oog houden voor je omgeving. De eigen verantwoordelijkheid neemt met het Nieuwe Werken enorm toe. Aanwezigheidsplicht is er niet, maar de eisen aan het resultaat worden niet minder. Zowel van werknemer als werkgever vereist dit aanpassingsvermogen, een open houding en vertrouwen in jezelf en in elkaar.
Werk evolueert van plicht naar inspiratiebron. De werkgever evolueert van baas naar collega die andere dingen weet dan jij. En de werknemen evolueert van asset tot mens van vlees en bloed
In zo’n volwassen omgeving is er respect voor elkaar. De op de loer liggende individualisering wordt op deze manier in de kiem gesmoord. De innovatieve kracht van het Nieuwe Werken zit ‘m in het samenwerken. Zoals gezegd: in dit tijdperk zoeken we de verbinding. De cirkel is rond.
Dit artikel is 15 maart 2010 verschenen op Frankwatching. Kim schreef het artikel samen met Paul Manuel, eigenaar van Dept.